Bapska

Οικισμός της Νεότερης Νεολιθικής στην Ανατολική Κροατία

Θέση του οικισμού της Bapska στη λεκάνη των Καρπαθίων (χάρτης).

Θέση GPS:

 Β 45 11 34.1     Α 19 15 34.0

Ο οικισμός βρίσκεται στις δυτικές παρυφές του βουνού Fruška gora και 4,5 χλμ νότια από τον Δούναβη.

Η περιοχή είναι γνωστή για τους πολύ σημαντικούς, ιδιαίτερα προιστορικούς, αλλά και άλλους αρχαιολογικούς χώρους (Vinkovci, Vučedol, Sotin, Lovas, Šarengrad, Ilok κ.ά.).

Η θέση της τούμπας (Gradac) κοντά στο χωριό Bapska (σημειώνεται στο χάρτη με το κόκκινο βέλος).

Το όνομα

Ο οικισμός πήρε το όνομα του από το κοντινό χωριό της Bapska (βλ. το χάρτη στα δεξιά). Το όνομα Bapska είχε ήδη χρησιμοποιηθεί ευρέως σε διάφορες δημοσιεύσεις. Η ακριβής θέση του οικισμού ονομάζεται Gradac – ένα τοπωνύμιο που χρησιμοποιείται για ένα μεγάλο αριθμό υπερυψωμένων οικισμών που χρονολογούνται από τους προϊστορικούς χρόνους έως και το Μεσαίωνα στην Κροατία.

Ιστορία της έρευνας

Τα πρώτα ευρήματα από την περιοχή γύρω από το Vukovar και τη Bapska έφτασαν στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ζάγκρεμπ το 1901/1902. Είχαν συλλεχθεί από τους κατοίκους της περιοχής. Μέχρι το 1913 το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης και το Αρχαιολογικό Μουσείο του Ζάγκρεμπ είχαν αποκτήσει ένα σημαντικό αριθμό αρχαιολογικών ευρημάτων για τις συλλογές τους, από τον οικισμό κοντά στο χωριό Bapska, χωρίς όμως κανένα επιστημονικό πλαίσιο. Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα δεδομένα, ο Dr. Josip Brunšmid, διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου του Ζάγκρεμπ και πρώτος καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ, αποφάσισε να κάνει δοκιμαστικές τομές στην περιοχή, μία από τις οποίες ήταν και η Bapska, το 1911. Το υλικό από αυτές τις ανασκαφές, όπως και τα ευρήματα που είχαν ήδη συλλεχθεί, δημοσιεύθηκαν στο Corpus Vasorum Antiquorum.

Μία ακόμη ανασκαφή πραγματοποιήθηκε στη Bapska το 1938/1939 με επικεφαλή το Γερμανό καθηγητή από το Πανεπιστήμιο του Tübingen, Dr. Robert Rudolf Schmidt, που εκείνο το διάστημα διεξήγαγε ανασκαφές στον οικισμό του  Vučedol. Κάποια από τα ευρήματα παρουσιάστηκαν στη μονογραφία του Die Burg Vučedol (1945). Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών του Schmidt, ο Vladimir Milojčić υπήρξε βοηθός του και στη μονογραφία του Chronologie der Jüngerensteinzeit Mittel-und Südosteuropas (1949) ανακεφαλαίωσε, περιέγραψε και χρονολόγησε τμήμα των ευρημάτων του Schmidt από το 1938/1939.

Η τελευταία ανασκαφή στον οικισμό διεξήχθη από τον καθηγητή Dr. Stojan Dimitrijević το 1964 (Αρχαιολογικό τμήμα του Πανεπιστημίου του Ζαγρεμπ). Στη δημοσίευση του το 1968 (Sopotsko-lenđelska kultura, Monographiae Archaeologicae vol. I, Zagreb), προσδιόρισε τον πολιτισμό Sopot της Νεότερης Νεολιθικής και χώρισε τον οικισμό της Bapska σε δύο βασικούς ορίζοντες:

   Πολιτισμός Sopot με εισαγωγές από τον πολισμό της Vinča

   Πολιτισμός της Vinča με ευρήματα της τελικής φάσης του πολιτισμού Sopot

Εκτός από τα δύο προηγούμενα πολιτισμικά στρώματα, στον οικισμό υπήρχαν οι πολισμοί Starčevo και Baden, όπως και ευρήματα της εποχής του Χαλκού.(…)

Το τμήμα της Αρχαιολογίας του Ζάγκρεμπ μελετάει το αδημοσίευτο υλικό από τις ανασκαφές του Dimitrijević, με την άδεια του Gradski muzej Vukovar και της διευθύντριας του κ. Ruža Marić.

Greek translation by Katerina Moniaki

                                                                                                            Picture Gallery               Finds

© 2004 Arhiva Odsjeka za arheologiju Sveučilišta u Zagrebu